Jednym z najnowszych trendów w kosmetyce jest stosowanie komórek macierzystych lub ich ekstraktów jako składników aktywnych w produktach pielęgnacyjnych i odmładzających. Czy komórki macierzyste są naprawdę skuteczne i bezpieczne w kosmetyce? Czy mogą one zrewolucjonizować sposób pielęgnacji skóry? A może są to tylko chwyty marketingowe i mity? Poznaj najważniejsze informacje na temat komórek macierzystych w kosmetyce.
Komórki macierzyste — co to takiego?
Komórki macierzyste to specjalne komórki, które mają zdolność do samoodnawiania i różnicowania się w różne typy komórek ciała. Komórki macierzyste są niezbędne dla rozwoju i regeneracji organizmu, a także mogą być wykorzystywane do leczenia wielu chorób i uszkodzeń tkanek. W ostatnich latach stały się przedmiotem wielkiego zainteresowania nie tylko w medycynie, ale także w kosmetyce.
Komórki macierzyste w kosmetyce: dlaczego są używane?
Skóra jest największym organem ludzkiego ciała, który pełni wiele ważnych funkcji, takich jak ochrona przed czynnikami zewnętrznymi, regulacja temperatury, uczestnictwo w metabolizmie i syntezie witaminy D. Skóra składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Naskórek jest najbardziej zewnętrzną warstwą skóry, która odpowiada za barwę, teksturę i gładkość skóry. Skóra właściwa jest środkową warstwą skóry, która zawiera włókna kolagenu i elastyny, odpowiedzialne za jędrność i elastyczność skóry. Tkanka podskórna jest najgłębszą warstwą skóry, która zawiera tkankę tłuszczową i naczynia krwionośne, zapewniające izolację termiczną i amortyzację.
W każdej warstwie skóry znajdują się komórki macierzyste somatyczne, które są odpowiedzialne za utrzymanie homeostazy i regenerację skóry. Komórki macierzyste naskórka znajdują się w dolnej warstwie naskórka, zwanej warstwą podstawną, i mają zdolność do tworzenia nowych komórek naskórka, które stopniowo wędrują na powierzchnię skóry i złuszczają się. Komórki macierzyste skóry właściwej znajdują się w brodawkach skórnych, które są niewielkimi wypustkami skóry właściwej wchodzącymi w kontakt z naskórkiem. Komórki macierzyste skóry właściwej mają zdolność do tworzenia nowych włókien kolagenu i elastyny, które zapewniają strukturę i sprężystość skóry. Komórki macierzyste tkanki podskórnej znajdują się w tkance tłuszczowej i mają zdolność do tworzenia nowych adipocytów, czyli komórek tłuszczowych, które magazynują energię i zapewniają kształt i objętość skóry.
Komórki macierzyste skóry są niezwykle ważne dla zachowania młodego i zdrowego wyglądu skóry, ponieważ umożliwiają jej ciągłą odnowę i naprawę. Jednak z wiekiem liczba i aktywność komórek macierzystych skóry maleje, co prowadzi do zmniejszenia grubości i gęstości skóry, utraty jędrności i elastyczności, pojawienia się zmarszczek, przebarwień i innych oznak starzenia się. Ponadto czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV, zanieczyszczenie, stres czy palenie tytoniu, mogą uszkadzać komórki macierzyste skóry i przyspieszać procesy starzenia.
W związku z tym kosmetyka poszukuje sposobów na ochronę i stymulację komórek macierzystych skóry, aby zapobiegać lub opóźniać starzenie się skóry. Jednym z takich sposobów jest wykorzystanie komórek macierzystych lub ich ekstraktów jako składników aktywnych w produktach kosmetycznych. Komórki macierzyste lub ich ekstrakty mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak rośliny, zwierzęta lub ludzie. W zależności od źródła i metody pozyskiwania komórek macierzystych lub ich ekstraktów można je podzielić na kilka kategorii:
- Komórki macierzyste roślinne — są to komórki roślinne, które mają zdolność do różnicowania się w dowolny typ komórki roślinnej. Komórki macierzyste roślinne można uzyskać z różnych części roślin, takich jak liście, łodygi, korzenie czy kwiaty. Komórki macierzyste roślinne są najczęściej stosowane w kosmetyce w postaci ekstraktów zawierających substancje aktywne pochodzące z komórek macierzystych roślinnych. Ekstrakty te mogą mieć działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, nawilżające, wybielające czy stymulujące wzrost włosów. Przykładami roślin wykorzystywanych do pozyskiwania komórek macierzystych lub ich ekstraktów są jabłko, winogrono, aloes czy róże.
- Komórki macierzyste zwierzęce — są to komórki zwierzęce, które mają zdolność do różnicowania się w określony typ komórki zwierzęcej. Komórki macierzyste zwierzęce można uzyskać z różnych tkanek zwierząt, takich jak tkanka tłuszczowa, szpik kostny czy krew pępowinowa.
Komórki macierzyste w kosmetyce: jakie są korzyści?
Komórki macierzyste lub ich ekstrakty stosowane w kosmetyce mają na celu dostarczenie skórze substancji aktywnych, które mogą poprawić jej stan i wygląd. Substancje te mogą być różne w zależności od rodzaju i źródła komórek macierzystych lub ich ekstraktów, ale zazwyczaj mają one jedną lub kilka z następujących właściwości:
- Antyoksydacyjne — substancje te chronią skórę przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, które są niebezpiecznymi cząsteczkami powstającymi w wyniku stresu oksydacyjnego. Wolne rodniki mogą niszczyć komórki skóry, prowadząc do przedwczesnego starzenia się, utraty jędrności i elastyczności, zmarszczek, przebarwień i innych problemów skórnych. Substancje antyoksydacyjne neutralizują wolne rodniki i zapobiegają ich szkodliwemu działaniu. Przykładami substancji antyoksydacyjnych pochodzących z komórek macierzystych lub ich ekstraktów są polifenole, flawonoidy, witaminy C i E, czy glutation.
- Przeciwzapalne — łagodzą stany zapalne skóry, które mogą być spowodowane przez różne czynniki, takie jak alergeny, bakterie, wirusy, grzyby, promieniowanie UV czy zanieczyszczenie. Stany zapalne skóry mogą objawiać się zaczerwienieniem, obrzękiem, bólem, świądem czy podrażnieniem. Substancje przeciwzapalne hamują procesy zapalne i zmniejszają ich objawy. Przykładami substancji przeciwzapalnych pochodzących z komórek macierzystych lub ich ekstraktów są cytokiny, interleukiny, prostaglandyny czy kwas hialuronowy.
- Nawilżające — substancje te zapewniają skórze odpowiedni poziom nawilżenia, który jest niezbędny dla zachowania jej gładkości, miękkości i elastyczności. Substancje nawilżające wiążą i zatrzymują wodę w skórze, zapobiegając jej nadmiernej utracie przez parowanie. Substancje nawilżające mogą także pobudzać syntezę naturalnych czynników nawilżających skóry, takich jak ceramidy czy kwas hialuronowy. Przykładami substancji nawilżających pochodzących z komórek macierzystych lub ich ekstraktów są glikoproteiny, peptydy czy kwas hialuronowy.
- Wybielające — komórki macierzyste redukują przebarwienia skóry, które mogą być spowodowane przez różne czynniki, takie jak nadmierna ekspozycja na słońce, starzenie się, hormony czy stany zapalne. Przebarwienia skóry są wynikiem nadmiernej produkcji melaniny, czyli barwnika odpowiedzialnego za kolor skóry. Substancje wybielające hamują syntezę melaniny lub przyspieszają jej rozkład i usuwanie z naskórka. Przykładami substancji wybielających pochodzących z komórek macierzystych lub ich ekstraktów są arbutyna, kwas kojowy czy witamina C.
- Stymulujące wzrost włosów — substancje te pobudzają aktywność komórek macierzystych mieszków włosowych, które są odpowiedzialne za tworzenie i wzrost włosów. Substancje te mogą także wpływać na cykl wzrostu włosów, przedłużając jego fazę anagenową, czyli fazę aktywnego wzrostu. Substancje te mogą być pomocne w przypadku łysienia, przerzedzenia się włosów czy osłabienia ich kondycji. Przykładami substancji stymulujących wzrost włosów pochodzących z komórek macierzystych lub ich ekstraktów są czynniki wzrostu, cytokiny czy peptydy.
Istnieją liczne dowody naukowe i kliniczne na skuteczność komórek macierzystych lub ich ekstraktów w kosmetyce. Na przykład, badanie przeprowadzone na 20 kobietach z oznakami starzenia się skóry wykazało, że stosowanie kremu zawierającego ekstrakt z komórek macierzystych jabłka przez 28 dni poprawiło nawilżenie, gładkość i zmniejszyło zmarszczki skóry. Innym przykładem jest badanie przeprowadzone na 60 mężczyznach z łysieniem androgenowym, które wykazało, że stosowanie szamponu i toniku zawierających ekstrakt z komórek macierzystych winogrona przez 16 tygodni zwiększyło gęstość i grubość włosów.
